Нүүр хуудасНягталсан мэдээлэлКовид-19Коронавирусийн эсрэг вакцинтай холбоотой ТИЙМ ба ҮГҮЙ

|

Коронавирусийн эсрэг вакцинтай холбоотой ТИЙМ ба ҮГҮЙ

Коронавирусийн эсрэг вакцинтай холбоотой янз бүрийн мэдээлэл олон нийтийн сүлжээгээр ойрын өдрүүдэд түгээмэл гарч байна. Цар тахлын энэ үед худал мэдээлэл нь иргэдийн эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлөх ихээхэн уршигтай тул мэдээллийг баттай эх сурвалжаас авч, нягталж байхыг Factcheck.mn сануулсаар байгаа. 

Ялангуяа, Монгол Улсад COVID-19-ийн эсрэг вакцинжуулалт эхэлж байгаа энэ үед хуурамч мэдээлэл түгээх нь иргэдийг айдаст автуулах сөрөг нөлөөтэй. Иймд бид энэхүү халдварын эсрэг вакцины талаарх нягталсан мэдээллийг гаднын болон дотоодын олон эх сурвалжаас бэлтгэн хүргэж байна. 

АНУ-ын өдөр тутмын “Connecticut Post” сонин дараах фактчекийг хийжээ.  

“COVID-19-ийн эсрэг вакцин халдварын шалтгаан болдог”-ҮГҮЙ

Factcheck: 

Дархлаажуулалтад ашиглаж эхэлсэн болон одоо ч хөгжүүлэлтийнхээ шатанд явж буй, амьд вирус агуулсан вакцин ч ийм байх боломжгүй. Харин одоогоор гарч буй хамгийн түгээмэл нөлөөлөл нь тарьсан газарт өвдөх ажээ. Зарим хүний хувьд толгой өвдөх, халуурах, ходоод гэдэс эвгүйрхэх шинж илэрч байгаа бол зарим хүнд тарилга хийсэн газар бага зэрэг хавдах гэгчлэн шинж тэмдэг нийтлэг тохиолдож байгаа бөгөөд энэ нь тухайн хүний дархлааны систем халдварын эсрэг ажиллаж байгаагийн илрэл хэмээн мэргэжлийн хүмүүс тайлбарлаж байна. Мөн энэ мэт шинж тэмдэг л бүх төрлийн вакцин хийлгэхэд гардаг хариу урвал гэдгийг Бриджпорт дахь Сент-Винсентийн Анагаах ухааны төвийн Халдварт өвчний тасгийн дарга Иванависиене тодотгожээ. Тухайлбал, томуугийн вакцин хийлгэлээ гэдэг нь томуу тусаж байгаа гэсэн үг биш. 

“Хэрэв вакцин хийлгэсэн бол амны хаалт зүүхгүй байж болно”-ҮГҮЙ

Factcheck: 

Хэдийгээр вакцин хийлгэсэн ч ойрын ирээдүйд хүмүүс амны хаалт зүүх хэрэгцээтэй хэвээр байх нь. Учир нь COVID-19-ийн эсрэг вакцин тухай хүнийг халдвар авахаас сэргийлэх нь цааш халдвар тараагч болохгүй гэдэг нь одоогоор судлагдаагүй буюу нотлогдоогүй байгааг АНУ-ын Хүнс болон эмийн агентлагийн Pfizer-ийн талаарх дүгнэлтэд бичжээ. 

Вирусийн эсрэг ихэнх вакцин тухай хүний халдвар тараах дамжуулах нөхцөлийг бууруулдаг. Гэхдээ одоохондоо Pfizer-BioNTech-ийн COVID-19-ийн эсрэг вакцин энэ дамжуулалтыг бууруулах эсэхийг шинжлэх ухааны нийгэмлэг хараахан тогтоогоогүй байна. Жишээ болгоход, томуугийн вакцин нь бүх хүнийг ханиад томуу тусахаас сэргийлж чадахгүй ч тухайн хүнийг томуугаар хүнд өвдөх, үхэх эрсдлээс хамгаалдагтай адил. Өөрөөр хэлбэл, вакцин хийлгэсэн ч халдвар дамжуулж болох тул амны хаалт зүүх нь чухал хэвээр байна. 

“Вакцин COVID-19-ийн шинэ хувилбарын эсрэг үйлчлэхгүй”-ҮГҮЙ

Factcheck:

Хэдийгээр вирус мутацид орж өөрчлөгдсөн ч вакцин үр нөлөөтэй хэвээр байх болно. Үр дүн нь 95%-д хүрэхгүй байж болох ч үр дүнгээ тодорхой хэмжээнд өгнө. Тухайлбал, The New England Journal of Medicine сэтгүүлд нийтэлсэн судалгаанаас харахад мутацид орсон коронавирусийн эсрэг үйлчлэл сул болохыг тогтоосон байв

 

Төстэй мэдээ

Хандив өгөх

FactCheck.mn сайт нь бие даасан, хараат бус редакц бөгөөд бид сурталчилгаа олгогчдод биш, иргэдэд үйлчилдэг. Бид аливаа компани, улстөрч, засгийн газрын нөлөөнд автахгүй, зөвхөн олон нийтийн эрх ашгийн төлөө ажиллана.

Гэвч нягтлан шалгах ажил нь цаг, мөнгө, шаргуу хөдөлмөр шаарддаг билээ.

Иймд, манай редакц хараат бус байдлаа хадгалж, илүү хүчтэй болоход таны дэмжлэг чухал юм!

Та бидний үйл ажиллагааг дэмжиж байвал ХАС БАНК 5001984178 ЭССТ НҮТББ дансаар хандив өгөх боломжтой. Гүйлгээний утган дээрээ ХАНДИВ гэдгээ тодорхой бичээрэй. Хүсвэл нэр, холбогдох утасны дугаар зэрэг хувийн мэдээллээ оруулж болно.

Биднийг дэмжсэн танд маш их баярлалаа.

Та дараах маягтыг бөглөж бидэнтэй холбоо барина уу:

FACTCHECK нягталсан мэдээлэлдээ үнэлгээг хэрхэн хийдэг вэ?

  • Нотолгоо эсвэл баримтууд нь үнэн.
  • Саармаг, бүрэн үнэн биш, бүрэн худал биш.
  • Нотолгоо эсвэл мэдүүлгүүд нь тодорхойгүй хэвээр байгаа эсвэл нотлох боломжгүй.
  • Илрүүлэх үйл ажиллагаа эсвэл мөрдөн байцаалт үргэлжилж байгаа.
  • Ихэнх хэсэг нь үнэн ч хайхрамжгүйгээс гарсан алдаа байгаа боловч үндсэн агуулга нь үнэн.
  • Гарчиг нь тухайн нийтлэлээс уншиж болох зүйлээс огт өөр зүйлийг санал болгосон. Тухайлбал, Clickbait буюу өгөөш.
  • Ямар нэгэн зүйлийг орхигдуулсан, эсвэл уялдаа, холбооноос нь гаргаад хаячихсан.

  • Саармаг, бүрэн үнэн биш, бүрэн худал биш.
  • Нотолгоо эсвэл мэдүүлгүүд нь тодорхойгүй хэвээр байгаа эсвэл нотлох боломжгүй.
  • Илрүүлэх үйл ажиллагаа эсвэл мөрдөн байцаалт үргэлжилж байгаа.
  • Ихэнх хэсэг нь үнэн ч хайхрамжгүйгээс гарсан алдаа байгаа боловч үндсэн агуулга нь үнэн.
  • Гарчиг нь тухайн нийтлэлээс уншиж болох зүйлээс огт өөр зүйлийг санал болгосон. Тухайлбал, Clickbait буюу өгөөш.
  • Ямар нэгэн зүйлийг орхигдуулсан, эсвэл уялдаа, холбооноос нь гаргаад хаячихсан.

Нягтлуулах, хуурамч мэдээлэл илгээх

Та хаа нэгтээ эргэлзээтэй мэдээлэлтэй таарсан уу? Ялангуяа олны танил, улс төрчдийн хэлсэн эргэлзээтэй мэдээлэл унгиж эсвэл сонссон уу? Бидэнд нягтлуулах мэдээллээ илгээгээрэй!

Мэдээлэл илгээхдээ тухайн мэдээллийг олж уншсан эх сурвалжийн линк (url) болон огноог бичнэ үү.

Бид таны имэйл хаягыг мэдээллийг нягтлан шалгах зорилгоор тантай холбоо барихаас бусад зорилгоор ашиглахгүй болно.