Factcheck: Зөөвч-Овоо уурхайн ажилчид улсын стандартаас хавьгүй бага тун цацраг авч байна

Товч агуулга

  • Радоны хий анх ялгарснаасаа хойш 3.8 хоногийн дараа хор хөнөөл нь 50% буурдаг.
  • Цацрагтай ажиллагчийн тунг дараалсан 5 жилийн дунджаар 20мЗв, гэхдээ аль нэг жилд 50мЗв –ээс хэтрэхгүй байхаар заасан.
  • Харин “Бадрах Энержи” компанийн үйлдвэрийн туршилтаас харвал 2023 онд цацрагийн тун хамгийн өндөр авсанд тооцогдож байгаа нь нэг ажилтных 1.7 мЗв, дундаж нь 0.7 мЗв байжээ.
  • Тус компанийн ажилчид улсын цацрагтай ажилладаг хүнд тавьсан стандартаас хавьгүй бага шарлага авч байна.

Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай УИХ-аар хэлэлцэх үеэр уран олборлохтой холбоотой зарим мэдээлэл олон нийтийн дунд эргэлзээ төрүүлээд буй.

Тэдгээр мэдээллээс бид нягталлаа.

“Уран өөрөө цацраг идэвх багатай ч уран олборлолтын  хамт гарч ирдэг радон хий нь өнгөгүй, үнэргүй бөгөөд ажилчид болон уран олборлолтын орчимд амьдарч байгаа ард, иргэдэд хортой нөлөө үзүүлдэг”.

Альфа цацраг нь хүнд жинтэй нэмэх цэнэгтэй бөгөөд агаарт 2.5-8.5 см-т зөөгддөг. Уг хий нь хуудас цаас эсвэл хүний биеийн арьсыг нэвтэлж чадахгүй буюу нэвтрэх чадвар хамгийн багатай гэж үздэг.

Радон хий нь өнгө, үнэр, амтгүй учраас зөвхөн тусгай багажаар илрүүлэх боломжтой аж. Энгийнээр тайлбарлавал радоны хий анх ялгарснаасаа хойш 3.8 хоногийн дараа хор хөнөөл нь 50% буурдаг байна. Гэхдээ уурхайд ураны задрал байнга явагдаж, радон хий тасралтгүй ялгарсаар байдаг тул олборлох уурхайд ажилладаг хүмүүс хамгийн их өртөгчид тооцогддог. Тийм ч ураас уурхайн бүсэд зөв агааржуулалт, хяналт нь эдгээр эрсдэлийг бууруулахад чухал гэж үздэг.

Радон нь газрын хөрс, барилгын материалд агуулагдах радийгаас ялгардаг альфа цацраг идэвхт  хий бөгөөд агаарт 2.5-8.5 см-т зөөгддөг.

Радоны хий нь мөн уран задрахад байгалийн жамаар үүсдэг. Энэ хий агаарт хуримтлагдаж, амьсгалын замаар хүний биед нэвтрэн ордог байна.

Монгол Улсын цацрагийн аюулгүйн стандарт нормоор бол хүн амын авч болох цацрагийн шарлагын тунгийн хэмжээг аливаа дараалсан 5 жилийн дунджаар 1мЗв(миллизиверт), гэхдээ аль нэг жилд нь 5мЗв –ээс  хэтрэхгүй байхаар заажээ. Харин цацрагтай ажиллагчийн тунг мөн дараалсан 5 жилийн дунджаар 20мЗв, гэхдээ аль нэг жилд 50мЗв –ээс хэтрэхгүй байхаар заасан байна.

Тэгвэл “Бадрах Энержи” компанийн үйлдвэрийн туршилтаас харвал 2023 онд цацрагийн тун хамгийн өндөр авсанд тооцогдож байгаа нь нэг ажилтныг 1.7 мЗв, дундаж нь 0.7 мЗв байжээ. Энэ нь манай улсын цацрагтай ажилладаг хүнд тавьсан стандартаас хавьгүй бага байна.

Цацрагаас хамгаалах үндсэн гурван арга байдаг нь:

  • Тухайн эх үүсвэрээс холдож, зай барих аргаар хамгаалах боломжтой байна. 1 кг шар нунтгаас 1 метрийн зайд 2 цаг тасралтгүй ажиллахад 0.2 мкЗв тун шарлага авдаг.
  • Бетон, хар тугалга, эсвэл усан хамгаалалт ашиглах замаар хаалт хийж болох нь. 1 кг шар нунтгаас 2 метрийн зайд, зориулалтын хамгаалалтын ард 2 цаг тасралтгүй ажиллахад цаг тасралтгүй ажиллахад 0.05 мкЗв тун шарлага авдаг байна.
  • Шарлагад өртөх хугацааг багасгаж хамгаалах мөн боломжтой ажээ. 1 кг шар нунтгийн хажууд 1 метр зайд 30минут тасралтгүй ажиллахад 0.05 мкЗв тун авдаг байна.

Эх сурвалжууд:

  • “Мон Атом” компани
  • Олон улсын Цөмийн энергийн агентлаг

Төстэй мэдээлэл

ОХУ дэлхий нийтийг цочирдуулсан дайны ажиллагааг Украинд эхлүүлээд 13 сарын нүүр үзэж байна. Өнгөрсөн жил гаруйн хугацаанд дайнтай зэрэгцээд олон нийтийн сүлжээнд мэдээллийн асар том “дайн” өрнөсөн билээ. Оросын зүгээс Украин болон барууныхан олон нийтийн тархийг угааж байна гэсэн тайлбар цөөнгүй хийсэн бол эсрэгээрээ барууны орнууд болон Украин улс ОХУ-ыг хуурамч мэдээлэл ихээр түгээж байна […]

Товч агуулга Монгол Улс энэ жил Бразилд үйлдвэрлэсэн томуугийн вакцин ашиглаагүй. Олон улсад боломжтой байгаа томуугийн вакцинууд аюулгүй бөгөөд үйлчилгээ нь маш үр дүнтэй. Томуугийн эсрэг вакцин нь тухайн томуугийн улирлын ханиадны улмаас эмчид очих эрсдэлийг 40-60%, нас баралтыг 90 гаруй хувьтай бууруулдаг болон нь нотлогдсон. Вакцинаас өмнө H1N1 вирусээр үүсгэгдсэн томуугийн тахлын улмаас 500 […]

Австрали улсад тамхины сав баглаан дээр цусны бүлэгнэлтийн талаар шинэ анхааруулга нэмэгдсэн нь КОВИД-19-ийн эсрэг вакцинтай холбоотой гэх мэдээлэл олон нийтийн сүлжээнд тархжээ. Энэ тухай нягталж өгөх хүсэлт ирсний дагуу нягталлаа. Factcheck: Ийм агуулгатай пост олон нийтийн сүлжээгээр маш их явсан тул AFP агентлагийн баримтыг нягтлагчид мэдээллийг шалгаж, олон нийтэд хүргэжээ. Тухайлбал, доорх ширгээг 2000 […]

Bachi Nyangar гэх фэйсбүүк хэрэглэгч 2021.01.31-нд “Америкийн моргийн ажилтан вакцинтай хүн гэнэт нас барсан хүний бие судас дотроос 1-2 метрийн урт үл мэдэх резин шиг шимэгч олдож байгаа” гэсэн пост оруулаад гурван зураг хавсаргажээ. Уг постыг 157 хүн шэйрэлж, 199 хүн лайк дарсан байна. Энэхүү постыг нягталж өгөх хүсэлт уншигчаас ирсний дагуу нягталлаа. Factcheck: Юуны […]

Өөр мэдээ олдсонгүй.

Хандив

FactCheck.mn сайт нь бие даасан, хараат бус редакц бөгөөд бид сурталчилгаа олгогчдод биш, иргэдэд үйлчилдэг. Бид аливаа компани, улстөрч, засгийн газрын нөлөөнд автахгүй, зөвхөн олон нийтийн эрх ашгийн төлөө ажиллана.

Гэвч нягтлан шалгах ажил нь цаг, мөнгө, шаргуу хөдөлмөр шаарддаг билээ.

Иймд, манай редакц хараат бус байдлаа хадгалж, илүү хүчтэй болоход таны дэмжлэг чухал юм!

Та бидний үйл ажиллагааг дэмжиж байвал ХАС БАНК 5001984178 ЭССТ НҮТББ дансаар хандив өгөх боломжтой. Гүйлгээний утган дээрээ ХАНДИВ гэдгээ тодорхой бичээрэй. Хүсвэл нэр, холбогдох утасны дугаар зэрэг хувийн мэдээллээ оруулж болно.

Биднийг дэмжсэн танд маш их баярлалаа.

Мэдээлэл хайх