Factcheck: Газар доор уусган олборлох технологи ашигласан 50 жилд ундны ус бохирдуулсан тохиолдол нэг ч гараагүй

Товч агуулга

  • 1 литр тутамд дунджаар 1 грамм хүхрийн хүчин найруулсан, 1%-ийн проценттой уусмалыг газрын хөрснөөс 170-200, зарим улсад 400-500 метрийн гүн дэх уран агуулсан уст үе рүү гаргасан цооногоор дамжуулан шахдаг.
  • Харин унданд ашигладаг ус нь ихэвчлэн 10-20 метрийн гүнд байдаг бөгөөд уран агуулсан устай ямар нэгэн байдлаар холбоогүй, холилдох боломжгүй.
  • Газрын хөрснөөс 200 метрийн гүнд байгаа үе дэх элсэн чулуун завсар агуулагдах ус нь уран болон бусад эрдэсжилтийг агуулсан, үйлдвэрлэлийн ус буюу унданд ашиглах ямар ч боломжгүй С зэрэглэлийн ус юм.
  • Олборлолтод ашигласан маш бага хэмжээний хүчил газрын гүнд үүрд үлдэхгүй. Газар доор сульфат ба устөрөгч болон задарч, аажимдаа байгалийн горимоор гөлтгөнө гэх мэт сульфатын давс болж үүсдэг.

Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай УИХ-аар хэлэлцэх үеэр уран олборлохтой холбоотой зарим мэдээлэл олон нийтийн дунд эргэлзээ төрүүлээд буй. Тухайлбал, уран олборлох нь бүс нутгийн ундны усны чанарт нөлөөлдөг тухай шүүмжлэл нийтийн дунд гараад байна.

Энэ талаар бид нягталлаа.

“Уран олборлолт нь бүс нутгийн газрын доорх усны чанар, нөөцөд сөргөөр нөлөөлнө. Ингэснээр орон нутгийн иргэд болон малчдын аюулгүй амьдрах боломжгүй болно. Энэ нь компанийн газар доор уусган олборлох технологиор олборлолт явуулахдаа ашиглах хүхрийн хүчилтэй холбоотой юм”.

Ураныг газар доор уусган олборлох (ГДУО)-доо хүчилжүүлсэн уусмал ашигладаг.

Ингэхдээ 1 литр тутамд дунджаар 1 грамм хүхрийн хүчин найруулсан буюу 1%-ийн проценттой уусмалыг газрын хөрснөөс 170-200 метрийн гүнд  зарим оронд бүр 400-500 метрийн гүнд байгаа уран агуулсан уст үе рүү гаргасан цооногоор дамжуулан шахдаг.

Энэхүү уусмалд ураныг шингээн буцааж соруулдаг ба уусмал цооногоор дамжиж байгаа тул эргэн тойрондоо нөлөөлөх боломжгүй.

Түүнчлэн газрын хөрснөөс 200 орчим зарим оронд 400-500  метрийн гүнд байгаа уг үе дэх элсэн чулуун завсар агуулагдах ус нь уран болон бусад эрдэсжилтийг агуулсан, үйлдвэрлэлийн ус буюу унданд ашиглах ямар ч боломжгүй С зэрэглэлийн ус юм.

Харин унданд ашигладаг ус нь ихэвчлэн 10-20 метрийн гүнд байдаг бөгөөд уран агуулсан устай ямар нэгэн байдлаар холбоогүй, холилдох боломжгүй, үл нэвчих шавран үеүдээр тусгаарлагдсан байдаг байгалийн тогтоцтой.

Ийнхүү олборлолтод ашигласан маш бага хэмжээний хүчил газрын гүнд үүрд үлдэхгүй. Хүчлийн сулруулсан уусмалын химийн найрлага газар доор сульфат ба устөрөгч болон задарч, аажимдаа байгалийн горимоор гөлтгөнө гэх мэт сульфатын давс болж үүсдэг байна.

Газар доор байгалийнхаа жамаар явагдах өөрчлөлтийн дүнд ойролцоогоор 10 жилийн дараа хүчиллэгийн 99% гаруй буюу бараг бүхэлдээ саармагжина. Энэ нь ГДУО технологи ашигладаг дэлхийн олон уурхайнууд болон Монголд, Дорноговь аймгийн нутагт байрлах Өмнөтийн талбайд хийж гүйцэтгэсэн  үйлдвэрлэлийн туршилтын ажиглалтын үр дүнгээр батлагдсан. 

Тиймээс энэ технологи усны чанар, нөөц, хүн, малын эрүүл мэндэд нөлөөлөх боломжгүй байна. 

Энэхүү технологийг 50 жилийн өмнө нээсэн бөгөөд 2023 оны байдлаар дэлхийн 10 гаруй улс уран олборлоход ашиглаж байгаа ажээ. Өөрөөр хэлбэл, дэлхий дээр олборлож байгаа нийт ураны 70 орчим хувийг ГДУО аргаар гарган авч байна. 

ГДУО технологийн зарим чухал давуу талуудаас авч үзвэл:

  • ГДУО буюу ISR технологийг 1970-аад оны үед АНУ-д ураны салбарт анх нэвтрүүлсэн. 
  • ГДУО нь ашигт малтмалыг олборлож, харин үндсэн чулуулгийг хөндөхгүй үлдээх боломжийг олгодог. Хог хаягдлын овоолго, үүсгэхгүй, ачааны машинууд явж газар талхлахгүй, урт удаан хугацааны эвдрэл үүсгэдэггүй. 
  • Олон муж, эрх бүхий байгууллагууд, холбооны зохицуулалтууд энэ технологийг газрын доорх гүний усыг хамгаалдаг болохыг хүлээн зөвшөөрдөг. Тухайлбал, АНУ-ын Байгаль орчныг хамгаалах агентлаг(EPA) Аюулгүй ундны усны тухай хуулийн дагуу Газар доорх тарилгын хяналт (UIC) хөтөлбөрийг хянадаг бөгөөд газар доор уусган олборлох ажиллагааг хүлээн зөвшөөрдөг.
  • АНУ-ын Цөмийн Зохицуулах Хорооны мэдээлснээр ГДУО технологи нэвтрүүлснээс хойш 50 жилийн хугацаанд хэзээ ч ундны ус бохирдож байгаагүй ажээ.
  • ГДУО байгууламжууд нь ердийн олборлолттой харьцуулахад бага ус хэрэглэдэг бөгөөд ашигласан усны 99%-ийг байгальд эргүүлэн нийлүүлдэг.

Байгаль орчинд сөрөг нөлөө хамгийн багатайгаар уран олборлох нөхцөлийг бүрдүүлсэн энэ технологийг АНУ, Австрали, Хятад, Узбекистан, Канад зэрэг олон орон ашиглаж байгаа бөгөөд Казахстанд гэхэд ураны 13 уурхай энэ аргаар олборлож, хүн, мал нь зэрэгцэн, эрүүл аюулгүй аж төрж байна

Эх сурвалжууд:

  • Олон улсын Цөмийн энергийн агентлаг
  • АНУ-ын Байгаль орчныг хамгаалах агентлаг
  • АНУ-ын Цөмийн Зохицуулах Хороо
  • Nuclear Fuels

Төстэй мэдээлэл

Товч агуулга Бөхбатын Дэлгэрмаа гэх фэйсбүүк хаягаар Украины цэргүүд анхан шатны бэлтгэлийн үед сэтгэцэд нөлөөлдөг эм хэрэглэдэг гэж ярьсан талаарх видео контентыг шэйрлэжээ. Энэхүү видеог шэйрлэхдээ Украйны цэргүүд анхан шатны бэлтгэлийн үед сэтгэцэд нөлөөлдөг эм хэрэглэдэг гэж ярьжээ. Тэдгээрийг хэрэглэх үед хүн өвдөлтийг,айдсыг бараг мэдэрдэггүй бөгөөд аймшигтай харгислалыг үйлдэж чаддаг. Оросын байлдагчид Украйны траншейнаас тариур,хаяг […]

Баянзүрх дүүргийн ИТХ-ын Төлөөлөгчөөр ажиллаж байсан Болдын Дэмбэрэл твиттер хуудастаа “Ковид 19 халдвар аваад эдгэсэн маш олон хүн ой санамжаа алдсан байна. Зүгээр нэг ханиад томуу биш” хэмээн жиргэжээ. Түүний постолсон энэхүү мэдээллийг бид НҮБ-ын Хүүхдийн сантай хамтран нягталлаа. Элзивер нийгмийн эрүүл мэндийн байгууллагын яаралтай тусламжийн төвөөс коронавирусийн халдвар аваад ICU буюу эрчимт эмчилгээнд орсон цөөн […]

Өвөр Mонголын Өөртөө Засах Орны сургуулиуд нэгдүгээр ангид анхлан үздэг хэл бичгийн хичээлээр хятад хэлийг судлах болсон шийдвэр гарсан талаарх мэдээлэл олон нийтийн дунд тархаад буй. Энэхүү шийдвэрийг эсэргүүцэн Өвөр монголчууд жагсаал, цуглаан хийж буй бөгөөд тэдний эсэргүүцэл үр дүнд хүрч, дээрх шийдвэрийг өөрчилсөн гэх мэдээлэл нийгмийн сүлжээнд олны анхаарлыг татаад байна. Тухайлбал,  доорх хоёр хаягнаас л […]

УИХ-ын гишүүн асан Ц.Оюунгэрэл твиттер хуудаснаа “Эмэгтэйчүүд нэгээс дээш хүүхэдтэй бол 50 насандаа тэтгэвэрт гарах нь…” гэсэн гарчиг бүхий мэдээллийг шэйрлэж, “Энэ мэдээ үнэн бол Монголоо Грекийн замаар дампууруулахаар шийдэж дээ, ЗГ. Грек улс тэтгэвэрийн насаа багасгаад хэдхэн жилийн дотор бүрэн дампуурч, өрөө дарахын тулд хэдэн арлаа зарсан байдаг” хэмээжээ. Энэхүү жиргээний мөрөөр мэдээллийг нягтлуулах […]

Tserenkhuu Ishtseden хэмээн фэйсбүүк хэрэглэгч “ДЭМБ Vero Cell вакциныг “зөвшөөрлөө бүртгэж авлаа гэнээ” гэсэн мэдээ цуурхал шүү! Гагцхүү онцгой нөхцөлд хэрэглэж болно, гэхдээ үр дүнгийн мэдээлэлд экспертизын групп итгэхгүй байгаа гэж Гебрейесус хэлсэн” гэсэн постыг тавдугаар сарын 8-ны өдөр нийтэлжээ. Уг постыг 213 хүн цааш түгээж, 139 хүн сэтгэгдэл бичиж, 532 хүн лайк дарсан байна. […]

Олон нийтийн цахим сүлжээнд “МОНГОЛЫН БҮХ ТОМ БАНКНУУД АРД ТҮМЭНДЭЭ ЖИЛИЙН СҮҮЛИЙН УРАМШУУЛАЛ ӨГЧ БАЙНА. “Сайн уу” хувийн мессежээр 1,500,000 төгрөгийг шууд хожоорой. Энэ бол зээл биш БАЯР ХҮРГЭЕ” гэсэн пост сүүлийн өдрүүдэд тараад байна. Энэ мэдээлэл үнэн эсэхийг нягталж өгөх хүсэлт ирсний дагуу нягталлаа. Factcheck: Nasanjargal Saraa гэх фэйсбүүк хэрэглэгч 2023.12.30-ны өдрөөс эхлэн дээрх […]

Өөр мэдээ олдсонгүй.

Хандив

FactCheck.mn сайт нь бие даасан, хараат бус редакц бөгөөд бид сурталчилгаа олгогчдод биш, иргэдэд үйлчилдэг. Бид аливаа компани, улстөрч, засгийн газрын нөлөөнд автахгүй, зөвхөн олон нийтийн эрх ашгийн төлөө ажиллана.

Гэвч нягтлан шалгах ажил нь цаг, мөнгө, шаргуу хөдөлмөр шаарддаг билээ.

Иймд, манай редакц хараат бус байдлаа хадгалж, илүү хүчтэй болоход таны дэмжлэг чухал юм!

Та бидний үйл ажиллагааг дэмжиж байвал ХАС БАНК 5001984178 ЭССТ НҮТББ дансаар хандив өгөх боломжтой. Гүйлгээний утган дээрээ ХАНДИВ гэдгээ тодорхой бичээрэй. Хүсвэл нэр, холбогдох утасны дугаар зэрэг хувийн мэдээллээ оруулж болно.

Биднийг дэмжсэн танд маш их баярлалаа.

Мэдээлэл хайх