Factcheck: Газар доор уусган олборлох технологи ашигласан 50 жилд ундны ус бохирдуулсан тохиолдол нэг ч гараагүй

Товч агуулга

  • 1 литр тутамд дунджаар 1 грамм хүхрийн хүчин найруулсан, 1%-ийн проценттой уусмалыг газрын хөрснөөс 170-200, зарим улсад 400-500 метрийн гүн дэх уран агуулсан уст үе рүү гаргасан цооногоор дамжуулан шахдаг.
  • Харин унданд ашигладаг ус нь ихэвчлэн 10-20 метрийн гүнд байдаг бөгөөд уран агуулсан устай ямар нэгэн байдлаар холбоогүй, холилдох боломжгүй.
  • Газрын хөрснөөс 200 метрийн гүнд байгаа үе дэх элсэн чулуун завсар агуулагдах ус нь уран болон бусад эрдэсжилтийг агуулсан, үйлдвэрлэлийн ус буюу унданд ашиглах ямар ч боломжгүй С зэрэглэлийн ус юм.
  • Олборлолтод ашигласан маш бага хэмжээний хүчил газрын гүнд үүрд үлдэхгүй. Газар доор сульфат ба устөрөгч болон задарч, аажимдаа байгалийн горимоор гөлтгөнө гэх мэт сульфатын давс болж үүсдэг.

Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай УИХ-аар хэлэлцэх үеэр уран олборлохтой холбоотой зарим мэдээлэл олон нийтийн дунд эргэлзээ төрүүлээд буй. Тухайлбал, уран олборлох нь бүс нутгийн ундны усны чанарт нөлөөлдөг тухай шүүмжлэл нийтийн дунд гараад байна.

Энэ талаар бид нягталлаа.

“Уран олборлолт нь бүс нутгийн газрын доорх усны чанар, нөөцөд сөргөөр нөлөөлнө. Ингэснээр орон нутгийн иргэд болон малчдын аюулгүй амьдрах боломжгүй болно. Энэ нь компанийн газар доор уусган олборлох технологиор олборлолт явуулахдаа ашиглах хүхрийн хүчилтэй холбоотой юм”.

Ураныг газар доор уусган олборлох (ГДУО)-доо хүчилжүүлсэн уусмал ашигладаг.

Ингэхдээ 1 литр тутамд дунджаар 1 грамм хүхрийн хүчин найруулсан буюу 1%-ийн проценттой уусмалыг газрын хөрснөөс 170-200 метрийн гүнд  зарим оронд бүр 400-500 метрийн гүнд байгаа уран агуулсан уст үе рүү гаргасан цооногоор дамжуулан шахдаг.

Энэхүү уусмалд ураныг шингээн буцааж соруулдаг ба уусмал цооногоор дамжиж байгаа тул эргэн тойрондоо нөлөөлөх боломжгүй.

Түүнчлэн газрын хөрснөөс 200 орчим зарим оронд 400-500  метрийн гүнд байгаа уг үе дэх элсэн чулуун завсар агуулагдах ус нь уран болон бусад эрдэсжилтийг агуулсан, үйлдвэрлэлийн ус буюу унданд ашиглах ямар ч боломжгүй С зэрэглэлийн ус юм.

Харин унданд ашигладаг ус нь ихэвчлэн 10-20 метрийн гүнд байдаг бөгөөд уран агуулсан устай ямар нэгэн байдлаар холбоогүй, холилдох боломжгүй, үл нэвчих шавран үеүдээр тусгаарлагдсан байдаг байгалийн тогтоцтой.

Ийнхүү олборлолтод ашигласан маш бага хэмжээний хүчил газрын гүнд үүрд үлдэхгүй. Хүчлийн сулруулсан уусмалын химийн найрлага газар доор сульфат ба устөрөгч болон задарч, аажимдаа байгалийн горимоор гөлтгөнө гэх мэт сульфатын давс болж үүсдэг байна.

Газар доор байгалийнхаа жамаар явагдах өөрчлөлтийн дүнд ойролцоогоор 10 жилийн дараа хүчиллэгийн 99% гаруй буюу бараг бүхэлдээ саармагжина. Энэ нь ГДУО технологи ашигладаг дэлхийн олон уурхайнууд болон Монголд, Дорноговь аймгийн нутагт байрлах Өмнөтийн талбайд хийж гүйцэтгэсэн  үйлдвэрлэлийн туршилтын ажиглалтын үр дүнгээр батлагдсан. 

Тиймээс энэ технологи усны чанар, нөөц, хүн, малын эрүүл мэндэд нөлөөлөх боломжгүй байна. 

Энэхүү технологийг 50 жилийн өмнө нээсэн бөгөөд 2023 оны байдлаар дэлхийн 10 гаруй улс уран олборлоход ашиглаж байгаа ажээ. Өөрөөр хэлбэл, дэлхий дээр олборлож байгаа нийт ураны 70 орчим хувийг ГДУО аргаар гарган авч байна. 

ГДУО технологийн зарим чухал давуу талуудаас авч үзвэл:

  • ГДУО буюу ISR технологийг 1970-аад оны үед АНУ-д ураны салбарт анх нэвтрүүлсэн. 
  • ГДУО нь ашигт малтмалыг олборлож, харин үндсэн чулуулгийг хөндөхгүй үлдээх боломжийг олгодог. Хог хаягдлын овоолго, үүсгэхгүй, ачааны машинууд явж газар талхлахгүй, урт удаан хугацааны эвдрэл үүсгэдэггүй. 
  • Олон муж, эрх бүхий байгууллагууд, холбооны зохицуулалтууд энэ технологийг газрын доорх гүний усыг хамгаалдаг болохыг хүлээн зөвшөөрдөг. Тухайлбал, АНУ-ын Байгаль орчныг хамгаалах агентлаг(EPA) Аюулгүй ундны усны тухай хуулийн дагуу Газар доорх тарилгын хяналт (UIC) хөтөлбөрийг хянадаг бөгөөд газар доор уусган олборлох ажиллагааг хүлээн зөвшөөрдөг.
  • АНУ-ын Цөмийн Зохицуулах Хорооны мэдээлснээр ГДУО технологи нэвтрүүлснээс хойш 50 жилийн хугацаанд хэзээ ч ундны ус бохирдож байгаагүй ажээ.
  • ГДУО байгууламжууд нь ердийн олборлолттой харьцуулахад бага ус хэрэглэдэг бөгөөд ашигласан усны 99%-ийг байгальд эргүүлэн нийлүүлдэг.

Байгаль орчинд сөрөг нөлөө хамгийн багатайгаар уран олборлох нөхцөлийг бүрдүүлсэн энэ технологийг АНУ, Австрали, Хятад, Узбекистан, Канад зэрэг олон орон ашиглаж байгаа бөгөөд Казахстанд гэхэд ураны 13 уурхай энэ аргаар олборлож, хүн, мал нь зэрэгцэн, эрүүл аюулгүй аж төрж байна

Эх сурвалжууд:

  • Олон улсын Цөмийн энергийн агентлаг
  • АНУ-ын Байгаль орчныг хамгаалах агентлаг
  • АНУ-ын Цөмийн Зохицуулах Хороо
  • Nuclear Fuels

Төстэй мэдээлэл

Өчигдөр буюу 2020 оны арваннэгдүгээр сарын 16-ны өдөр Улсын онцгой комиссын хуралдааны дараа Засгийн газрын албан ёсны мэдээллийг дамжуулдаг Zasag.mn сайтад “Маргаашаас хүүхдийн 100 мянган төгрөгийг шилжүүлж эхэлнэ” гэсэн мэдээлэл тавигдсан юм. Харин өнөөдөр буюу арваннэгдүгээр сарын 17-ны өдрийн 14:00 цагт УОК-ын ээлжит хурлын дараа мэдээлэл хийх үеэр Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэлтэй харилцах хэлтсийн дарга […]

Коронавирусийн цар тахлын эсрэг вакцинжуулалтыг ажлыг Монгол Улсын Засгийн газар энэ оны гуравдугаар сараас эхлүүлэхээр төлөвлөж байгаагаа мэдэгдсэн. Тэгвэл Сар шинийн босгон дээр ХХБ-ны гүйцэтгэх захирал О.Орхон банкныхаа 30 жилийн ойг тохиолдуулан дэлхийд үйлдвэрлэгдэж байгаа AtraZeneca болон СпутникV вакциныг 200 мянган тунг ойрын хугацаанд оруулж ирж, харилцагчдаа үнэ төлбөргүйгээр вакцинжуулах ажлыг хийхээр шийдвэрлэснээ дуулгав. Эдгээр […]

Монгол Улсын 31 дэх Ерөнхий сайд хариуцлага хүлээн өөрийн хүсэлтээр чөлөөлөгдөхөөр болсноо өнөөдөр зарлаж, улмаар УИХ-ын чуулганаар уг асуудлыг хэлэлцсэн. Ингээд өнөөдөр 20:00 цагийн орчимд У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар огцорлоо. Энэхүү үйл явдалтай холбоотойгоор цахим орчинд Карма.О гэх хаягнаас “Манай Хүкийн мэдэгдэл Японд шуугиан тарьж байна. Японы парламентын гишүүн твитер хуудаснаа “Монголчууд үнэхээр хариуцлагатай мундаг хүмүүс […]

Анагаах ухааны доктор Д.Наранжаргал “Өдрийн сонин”-ы 2021.04.16-ны өдрийн дугаарт вакцинжуулалтын талаар ярилцлага өгчээ. Түүний өгсөн ярилцлагаас вакцинтай холбоотой зарим мэдээллийг нягталлаа.  Одоогоор ирсэн вакцин нь дуусчих шиг боллоо, төлөвлөгөөт хугацаандаа ирнэ гэж байсан ирсэнгүй. Уг нь гайгүй сайн зохион байгуулалттай явж байсан чинь вакцин нь олдохоо байчихлаа. Вакцин нь хүрээд л ирвэл учрыг нь олоод […]

Өөр мэдээ олдсонгүй.

Хандив

FactCheck.mn сайт нь бие даасан, хараат бус редакц бөгөөд бид сурталчилгаа олгогчдод биш, иргэдэд үйлчилдэг. Бид аливаа компани, улстөрч, засгийн газрын нөлөөнд автахгүй, зөвхөн олон нийтийн эрх ашгийн төлөө ажиллана.

Гэвч нягтлан шалгах ажил нь цаг, мөнгө, шаргуу хөдөлмөр шаарддаг билээ.

Иймд, манай редакц хараат бус байдлаа хадгалж, илүү хүчтэй болоход таны дэмжлэг чухал юм!

Та бидний үйл ажиллагааг дэмжиж байвал ХАС БАНК 5001984178 ЭССТ НҮТББ дансаар хандив өгөх боломжтой. Гүйлгээний утган дээрээ ХАНДИВ гэдгээ тодорхой бичээрэй. Хүсвэл нэр, холбогдох утасны дугаар зэрэг хувийн мэдээллээ оруулж болно.

Биднийг дэмжсэн танд маш их баярлалаа.

Мэдээлэл хайх